Η ΔΙΟΡΘΩΣΗ ΣΤΗ WIKIPEDIA

Η αθλητική ιστορία της Θεσσαλονίκης ξεκινάει με τον Όμιλο Φιλομούσων, που ιδρύθηκε το 1899^[3], αθλητική συνέχεια του οποίου είναι ο Ηρακλής^[4]. Αρχικά ο Όμιλος ασχολήθηκε με τη φιλολογία, το θέατρο και τη μουσική. Σύμφωνα με το καταστατικό του, σκοπός του Ομίλου ήταν η ηθική μόρφωση και η πνευματική και σωματική ανάπτυξη των μελών του^[5]. Ο πρώτος πρόεδρος του Ομίλου, ο καθηγητής Βασίλειος Μάνος Πράκτορας Γ' τάξης στον Μακεδονικό Αγώνα^[6], όπως και πολλά απ' τα μέλη του Ομίλου συμμετείχαν σε δράσεις που είχαν σκοπό την ένωση της Μακεδονίας με την Ελλάδα^[7]. Σύμφωνα με στοιχεία του Υπουργείου Εξωτερικών, η "Επιτροπή προς ενίσχυση της Ελληνικής Εκκλησίας και Παιδείας" στο πλαίσιο της εκπαιδευτικής οργάνωσης του αλύτρωτου ελληνισμού προχώρησε στη χορήγηση οικονομικής ενίσχυσης σε περιοχές της Μακεδονίας^[8]. Σύμφωνα με τον πίνακα χορηγημάτων το Γενικό Προξενείο του ελεύθερου ελληνικού κράτους στη Θεσσαλονίκη έδωσε κατά τη δεύτερη τετραμηνία του σχολικού έτους 1904-1905 στον 1ο πρόεδρο του Ομίλου Φιλομούσων καθηγητή Βασίλειο Μάνο 7 οθωμανικές λίρες και στον 2ο πρόεδρο του Ομίλου, ιατρό Αλέξανδρο Ν. Παπάζογλου 5 οθωμανικές λίρες για να συμβάλουν με τον τρόπο τους στην απελευθέρωση της Μακεδονίας^[9].

Από το 1902 αποφασίστηκε επέκταση της δραστηριοποίησης του ομίλου και στον αθλητισμό (μέσω συνένωσης με την ομάδα νέων Ολύμπια που χρησιμοποιούσε ιδιωτικό γυμναστήριο πίσω από την οδό Εθνικής Αμύνης στην περιοχή Συντριβανίου), οπότε σε συνεννόηση με την ελληνική κοινότητα της πόλης, παραχωρήθηκε το δικό της γυμναστήριο για την άθληση των μελών του^[10]. Πέρα απ' τον στίβο ο Όμιλος ασχολήθηκε με ποδόσφαιρο, κολύμβηση, κωπηλασία (απέκτησε και δική του λέμβο που την ονόμασε "Αργώ" και που βάφτηκε κυανή) και ποδηλασία^[11]. Το 1906 ο Όμιλος Φιλομούσων συμμετείχε στους Μεσοολυμπιακούς αγώνες της Αθήνας κατακτώντας το χάλκινο μετάλλιο στο ποδόσφαιρο ενώ στον στίβο συμμετείχε με τον Παπαδάκη στα 100 μέτρα, τον Σταμούλη στον Μαραθώνιο, τον Κύρου στην ξιφασκία, τον Βαπόρη στον δίσκο και τον Κοεμτζόπουλο στην αναρρίχηση επί κάλω.

Δυο χρόνια αργότερα όμως ανέκυψαν προβλήματα οικονομικής φύσης και ο Όμιλος Φιλομούσων διαλύθηκε. Το αθλητικό κομμάτι του Ομίλου δημιούργησε νέο σωματείο, τον Μακεδονικό Γυμναστικό Σύλλογο το 1908. Κατόπιν πιέσεων του ανερχόμενου καθεστώτος των Νεότουρκων, αυτός το 1910 μετονομάστηκε σε Οθωμανικός Ελληνικός Γυμναστικός Σύλλογος "ο Ηρακλής Θεσσαλονίκης".^[12] [13]

Τα FAKE NEWS για Ηρακλή απ' το 1870...

Εδώ και 5-6 χρόνια κυκλοφορεί η πληροφορία ότι ο Γ.Σ. Ηρακλής Θεσσαλονίκης ιδρύθηκε μετά από συνεννόηση απ' τον Ηρακλή της Κων/πολης. Η πληροφορία είναι χωρίς καμία τεκμηρίωση αλλά κατόρθωσε μέσω της wikipedia να φτάσει σε επίσημες ιστοσελίδες του συλλόγου και σε διάφορες ημερήσιες εφημερίδες και πολλά ειδησεογραφικά site αν και δεν είναι καταγεγραμμένο σε καμία σελίδα ιστορικού βιβλίου, ούτε καν του παλαιότερου τέτοιου βιβλίου που γράφτηκε απ' τον Χριστοδούλου το 1927...

Στο πλαίσιο αυτό o Όμιλος 1899 είχε κάνει  μια προσπάθεια τα προηγούμενα χρόνια για να αναλύσει με δεδομένα την παρανόηση που προκύπτει μέσα από μια αναφορά που γίνεται στην Βικιπαίδεια.

Συγκεκριμένα στην σελίδα «Γυμναστικός Σύλλογος Ηρακλής» (https://el.wikipedia.org/wiki/Γυμναστικός_Σύλλογος_Ηρακλής) εκτός των άλλων αναφέρεται ότι 

"Όπως αναφέρει η ιστοσελίδα του Πατριαρχείου Κωνσταντινουπόλεως, το 1870  στην Κωνσταντινούπολη δημιουργήθηκε ο Γυμναστικός Σύλλογος Ηρακλής, ο αρχαιότερος σύλλογος της οθωμανικής αυτοκρατορίας (2). Τα γραφεία του ήταν στην περιοχή του Ταταύλα, απέναντι από την εκκλησία του Αγίου Δημητρίου. Το 1892 στη Βιέννη υπήρξε συνάντηση Ελλήνων από τη Θεσσαλονίκη και των επικεφαλής του Ηρακλή από την Κωνσταντινούπολη, όπου αποφασίστηκε η ταυτόχρονη επίσημη ίδρυση του Ηρακλή σε Θεσσαλονίκη και Κωνσταντινούπολη με σκοπό τη βοήθεια του αγώνα για την αποτίναξη του τούρκικου ζυγού και το 1896 (3) αποφασίστηκε να ονομαστεί προσωρινά "Όμιλος Φιλομούσων" στη Θεσσαλονίκη. Το γήπεδο του Ηρακλή στην Κωνσταντινούπολη βρισκόταν στην περιοχή του Πέρα και πέρασε στα χέρια της Τούρκικης κυβέρνησης το 1983."

Η ίδια πληροφορία έχει περάσει και στην επίσημη Ιστοσελίδα της ομάδας μπάσκετ.

Αυτή η αναφορά που ταυτίζει τον Ηρακλή από τα Ταταύλα με τον Όμιλο Φιλομούσων και στην συνέχεια με τον Γ.Σ. Ηρακλή δεν είναι αληθής. Οδηγός και πηγή αναφοράς μας αποτελεί το εξαιρετικό βιβλίο του Ν.Κ.Χριστοδούλου αντιπρόεδρου του Γ.Σ. Ηρακλής εν έτη 1927 «Ο Γυμναστικός Σύλλογος Θεσ/νίκης ¨Ο ΗΡΑΚΛΗΣ¨ και η εξέλιξις του αθλητισμού εν Θεσσαλονίκη» το οποίο είναι διαθέσιμο online οπότε μπορούν όσοι ενδιαφέρονται να διαβάσουν για την πραγματική ιστορία του συλλόγου. Παράλληλα υπάρχει διασταύρωση στοιχείων με την εργασία για τον Όμιλο Φιλομούσων του συλλέκτη Γ. Κωνσταντινίδη που έχει προγόνους κάποιους απ' τους ιδρυτές του Ομίλου Φιλομούσων αλλά και ένα πλούσιο ιστορικό αρχείο με παλαιές εφημερίδες. Κάποιες από αυτές τις εφημερίδες έχουν σημαντικά αφιερώματα για τον Όμιλο Φιλομούσων και μάλιστα ένα απ' αυτά είναι σύγχρονο του Ομίλου άρα θεωρείται και αρκετά σημαντικό και αξιόπιστο στοιχείο, πόσο μάλλον καθώς όλα τα γραπτά τεκμήρια συμφωνούν προς τα στοιχεία!

Σημαντικά άρθρα για τον Όμιλο Φιλομούσων:

«Το Πρώτο Ματς», Εφημ.Αθλητική Επιθεώρησις, 24 /3/1926, φ. 5.
«Όμιλος Φιλομούσων», Εφημ. Ο Φάρος της Θεσσαλονίκης, 25/3/1904.

Με βάση λοιπόν το βιβλίο του Χριστοδούλου και όλα τα μεταγενέστερα βιβλία του συλλόγου μας (Λεύκωμα του Δήμου, το βιβλίο του Καράδαλη, το βιβλίο του Οικονομίδη για την Ιστορία της ομάδας μπάσκετ), και άλλες πηγές συμπεραίνουμε ότι δεν προκύπτει από πουθενά ότι ο Γ.Σ. Ηρακλής Θεσσαλονίκης είναι συνέχεια του «Ηρακλή» που προέρχεται από τα Ταταύλα, πάρα μόνο αποτελεί συνέχεια του Όμιλου Φιλομούσων Θεσσαλονίκης, ο οποίος ιδρύθηκε το 1899 και όχι το 1896 στη πόλη της Θεσσαλονίκης από “μπαγιάτηδες”, δηλαδή τους παλιούς, βέρους Έλληνες Θεσσαλονικείς στην τότε Οθωμανική Αυτοκρατορία.

Η μόνη αναφορά που βρήκαμε στην ιστοσελίδα του Πατριαρχείου είναι η εξής:
https://www.ec-patr.org/afieroma/churches/show.php?lang=gr&id=23
στην οποία απλά αναφέρεται ότι "Ἀπέναντι ἀπὸ τὸ ἐκκλησιαστικὸ συγκρότημα βρίσκεται ὁ «Ἀθλητικὸς Σύλλογος Ἡρακλῆς» τῶν Ταταούλων, ὁ ὁποῖος ὑπῆρξε ὁ πρῶτος ἀθλητικὸς σύλλογος στὴν Ὀθωμανικὴ Αὐτοκρατορία." Φυσικά δεν υπάρχει καμία αναφορά για 1870, ούτε καν απ' τον ίδιο τον σύλλογο Α.Ο. Ταταύλα που ιδρύθηκε το 1896 στο ομώνυμο προάστιο της Κων/πολης ως Ηρακλής Ταταύλων και το 1922 συγχωνεύτηκε με τη Φιλεκπαιδευτική Αδελφότητα «Η Πρόοδος» που ιδρύθηκε το 1899 για να πάρει το νέο όνομα Α.Ο. Ταταύλα. Φυσικά η ιστορία καταγράφεται με πηγές και θα ήταν ενδιαφέρον για τον αναγνώστη να ανατρέξει στη μελέτη του Α. Μπαλτά για τον αθλητισμό στην Κων/πολη (Ο ελληνικός αθλητισμός στην Κωνσταντινούπολη 1877). Άρα λοιπόν σύμφωνα με τις πηγές (δείτε και τα παρακάτω links) προφανώς δεν υπήρχε Ηρακλής Ταταύλων 26 χρόνια (!) πριν την επίσημη ίδρυση του (και δεν ήταν ο αρχαιότερος σύλλογος της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας). Την ίδια εποχή, εκτός από το τμήμα γυμναστικής ο σύλλογος ανέπτυξε σε σημαντικό βαθμό και τμήμα ελληνορωμαϊκής πάλης. Το 1922 ο σύλλογος μετονομάζεται σε «Αθλητικός Γυμναστικός Σύλλογος Τατάουλων» και την δεκαετία του 1930, ο «Α.Γ.Σ. Ταταύλα» εντείνει τις δραστηριότητές του στον αθλητικό τομέα. Ιδρύονται τμήματα μπάσκετ, βόλεϊ, ποδηλασίας, κλασικού αθλητισμού κ.ά. Από τις τάξεις των εν λόγω τμημάτων αναδείχτηκαν αξιόλογοι αθλητές, με διακρίσεις σε τοπικές και διεθνείς διοργανώσεις (1).

Τη δεκαετία του 1960 ο σύλλογος μεταφέρθηκε στον ελλαδικό χώρο, στην Αθήνα, όπου και συνεχίζει μέχρι και τις μέρες μας τη δράση του. Σήμερα ο ΑΟ Ταταύλα έχει την έδρα του στο Παλαιό Φάληρο, ωστόσο αθλητικά και πολιτιστικά η «καρδιά» του χτυπά στον Άλιμο, στο Βυζαντινό Αθλητικό Κέντρο (2). Περισσότερες πληροφορίες για αυτό τον σύλλογο υπάρχουν στην ιστοσελίδα του https://tatavlasc.gr/ (3)

Πηγές - Παραπομπές
Αφιέρωμα από την ιστοσελίδα του Οικουμενικού Πατριαρχείου
Από την ιστοσελίδα του Ιδρύματος Μείζονος Ελληνισμού – Εγκυκλοπαίδεια –
(1) Από το βιβλίο - Αρσάνογλου, Λ., Ταταύλα. Εκατό Χρόνια Αθλητισμός (Athens 1997), pp. 11, 13, 18, 21, 25, 26, 28-30.
(2) Άρθρο από την ιστοσελίδα pontosnews
(3) Επίσημη ιστοσελίδα του Α.Ο. ΤΑΤΑΥΛΑ - 
http://www.tatavlasc.gr/history.html
https://www.aek-live.gr/i-endoxi-istoria-tis-kurtulus-tatavla/
https://www.aek-live.gr/%CE%B7-%CE%AD%CE%BD%CE%B4%CE%BF%CE%BE%CE%B7-%CE%B9%CF%83%CF%84%CE%BF%CF%81%CE%AF%CE%B1-%CF%84%CE%B7%CF%82-kurtulus-%CF%84%CE%B1%CF%84%CE%B1%CF%8D%CE%BB%CE%B1-2/
http://www.pontos-news.gr/article/160683/ao-tatayla-121-hronia-prosforas-ston-athlitismo-kai-ton-politismo-apo-kamari-tis
https://www.novasports.gr/pingk_pongk/pingk_pongk/article/1412664/stin_istoriki_edra_tou_as_tataoulon_kourtoulous


Πάμε τώρα στη σύνδεση Ηρακλή Κων/πολης και Θεσσαλονίκης. Έγινε λέει συνάντηση το 1892 αλλά πήρε προσωρινά το όνομα "Όμιλος Φιλομούσων" το 1896!

Ο Όμιλος Φιλομούσων ιδρύθηκε το 1899 (γνωρίζουμε ότι τα άρθρα του ιδρυτικού καταστατικού ψηφίστηκαν μάλιστα στις 1/6/1899) και έχουμε αρκετές πηγές απ' το βιβλίο του Χριστοδούλου, διασταυρωμένες με άρθρο της εφημερίδας Φάρος της Μακεδονίας του 1903 και το εξαιρετικό αρχείο του κ. Κωνσταντινίδη. Ο Όμιλος Φιλομούσων που αρχικά δεν ήταν αθλητικό σωματείο αλλά μουσικό και φιλολογικό είχε ως σκοπό την εθνική διαμόρφωση και διάπλαση των νέων της εποχής εκείνης. Το 1902 ο Όμιλος συστήνει το αθλητικό του τμήμα μετά από προσχώρηση νέων μελών που την ίδια εποχή προσπαθούσαν να ιδρύσουν αθλητικό σύλλογο με το όνομα «Ολύμπια» (2).

Με την σύμπραξη αυτή ο Όμιλος Φιλομούσων γίνεται το πρώτο Ελληνικό Αθλητικό Σωματείο της Θεσσαλονίκης με πλούσια δράση. Συστήνει τμήμα ποδηλασίας, ναυτικό, κολυμβητικό και γυμναστικής (3).

Το 1903 δημιουργεί ποδοσφαιρική ομάδα (4), την πρώτη στην Θεσσαλονίκη και φτάνει στο αποκορύφωμα της αθλητικής του δράσης με την κατάκτηση 3ου Ολυμπιακού μεταλλίου (5) στους αγώνες ποδοσφαίρου της Ολυμπιάδας του 1906 που έγιναν στην Αθήνα, λαμβάνοντας μέρος με το όνομα Θεσσαλονίκη (6). 

Στα τέλη του 1906 ο Όμιλος Φιλομούσων διαλύεται και τα μέλη του αθλητικού τμήματος ιδρύουν το 1908 τον «Μακεδονικό Γυμναστικό Σύλλογο» με πρόεδρο τον Γιατρό Α.Μάλτο. Την ίδια εποχή η σοβινιστική στάση των Νεότουρκων εμποδίζει την δράση την συλλόγου και τον αναγκάζει να τροποποιήσει την ονομασία του, ο οποίος θα ονομαστεί «Οθωμανικός Ελληνικός Γυμναστικός Σύλλογος Θεσσαλονίκης ΄Ο Ηρακλής΄ 1910», οπότε και αρχίζει ξανά να δραστηριοποιείται και τον Σεπτέμβριο του 1912 διοργανώνει με επιτυχία τους Α’ Ναυτικούς αγώνες. Ακολουθεί η επιστράτευση, αρκετά μέλη και αθλητές του Ηρακλή ρίχνονται στον αγώνα για την απελευθέρωση της Θεσσαλονίκης η οποία περνάει στα χέρια των Ελλήνων.

Τον Απρίλιο του 1913 γίνεται η σημαντική γενική συνέλευση για την οριστικοποίηση του ονόματος του συλλόγου καθώς το πρόθεμα «Οθωμανικός» δεν υπήρχε κανένας λόγος να αναγράφεται. Στην συνέλευση αποφασίστηκε ο σύλλογος να κρατήσει το όνομα Ηρακλής αντί του Μακεδονικός, επιλέγοντας τον Ημίθεο της Ελληνικής μυθολογίας, το σύμβολο της ρώμης και της αρετής, με το οποίο και έδρασε τα δύσκολα χρόνια πριν την απελευθέρωση της Θεσσαλονίκης(7). Αν λοιπόν σκοπός απ' το 1892 (!) ήταν η ίδρυση "Ηρακλή" στη Θεσσαλονίκη γιατί λοιπόν "Ηρακλής" ήταν το 3ο όνομα του αθλητικού τμήματος (Όμιλος Φιλομούσων - Μακεδονικός - Ηρακλής); Και μάλιστα γιατί το Ηρακλής επιλέχθηκε με 18 χρόνια (!!) καθυστέρηση μόνο και μόνο επειδή οι Νεότουρκοι απαγόρευσαν το "Μακεδονικός"; 

Από τότε μέχρι σήμερα υπάρχει ένας και μοναδικός Ηρακλής Θεσσαλονίκης προερχόμενος από το μακρινό 1899, γνωστός και αλλιώς ως «Γηραιός», γεννημένος και μεγαλωμένος στην πόλη της Θεσσαλονίκης, κρατώντας πάντα τα γαλανόλευκα της Ελληνικής σημαίας για χρώματα του.

Παραπομπές
Από το ιστορικό βιβλίο Ν.Κ.Χριστοδούλου: «Ο Γυμναστικός Σύλλογος Θεσ/νίκης ¨Ο ΗΡΑΚΛΗΣ¨ και η εξέλιξις του αθλητισμού εν Θεσσαλονίκη» 

(1) Ο Όμιλος Φιλομούσων , σελ. 10,11,12,13. (Επίσης δες Ιστορικό Λεύκωμα Γ.Σ. Ηρακλής 1908-2003 , Κέντρο Ιστορίας Θεσσαλονίκης, σελ. 14,15,19)
(2) Τα Ολύμπια , σελ. 13,14
(3) Αθλητικά,. Ναυτικά , Ποδήλατα, σελ. 14,15,18,19,20
(4) Ποδόσφαιρο, σελ. 18,19,20,21,22,23,24
(5) Ολυμπιακοί αγώνες 1906, σελ. 20,21
(6) Βιβλίο του James Edward Sullivan, The Olympic games at Athens 1906, 1906, p. 113,170
(7) Ομοίως δες Ν.Κ.Χριστοδούλου, σελ. 21,22,23,24,25,26,27,28,29,39,40,41



Παράρτημα
Ο Όμιλος Φιλομούσων Θεσσαλονίκης και ο Ηρακλής Ταταούλων έχουν αγωνιστεί σε ίδιες διοργανώσεις όπως συνέβη στους Θερινούς Ολυμπιακούς αγώνες του 1906(1), ο δε Όμιλος Φιλομούσων με 6 αθλητές και την ποδοσφαιρική ομάδα(2), ο δε Ηρακλής Ταταούλων είχε 2 αθλητές. Επίσης στους Πανελλήνιους αγώνες του 1914 στην Αθήνα ο Ηρακλής Θεσσαλονίκης κατέβασε 6 αθλητές, ο δε Ηρακλής Ταταούλων είχε 2 αθλητές(3).

Παραπομπές
(1) Ν.Κ.Χριστοδούλου: «Ο Γυμναστικός Σύλλογος Θεσ/νίκης ¨Ο ΗΡΑΚΛΗΣ¨ και η εξέλιξις του αθλητισμού εν Θεσσαλονίκη» σελ. 20,21
(2) James Edward Sullivan, The Olympic games at Athens 1906
(3) Ν.Κ.Χριστοδούλου: «Ο Γυμναστικός Σύλλογος Θεσ/νίκης ¨Ο ΗΡΑΚΛΗΣ¨ και η εξέλιξις του αθλητισμού εν Θεσσαλονίκη» σελ. 43

Επίλογος
Στο μόνο κομμάτι που θα συμφωνήσουμε με την επίμαχη αυτή παράγραφο είναι "με σκοπό τη βοήθεια του αγώνα για την αποτίναξη του τούρκικου ζυγού. " Σύμφωνα με το καταστατικό του Ομίλου σκοπός του ήταν η ηθική μόρφωση και η πνευματική και σωματική ανάπτυξη των μελών του. Μετά του 1ους Ολυμπιακούς Αγώνες της Αθήνας, η διδασκαλία της γυμναστικής προσέδιδε ισχυρή ελληνική ταυτότητα στην εκπαίδευση των υπόδουλων χριστιανών και έτσι το 1902 ιδρύθηκε και το αθλητικό τμήμα του συλλόγου. Άλλωστε ο πρώτος πρόεδρος του Ομίλου, ο δάσκαλος Βασίλειος Μάνος Πράκτορας Γ' τάξης στον Μακεδονικό Αγώνα, όπως και πολλά απ' τα μέλη του Ομίλου συμμετείχαν σε δράσεις που είχαν σκοπό την ένωση της Μακεδονίας με την Ελλάδα. Σύμφωνα με στοιχεία του Υπουργείου Εξωτερικών, η "Επιτροπή προς ενίσχυση της Ελληνικής Εκκλησίας και Παιδείας" στο πλαίσιο της εκπαιδευτικής οργάνωσης του αλύτρωτου ελληνισμού προχώρησε στη χορήγηση οικονομικής ενίσχυσης σε περιοχές της Μακεδονίας. Σύμφωνα με τον πίνακα χορηγημάτων το Γενικό Προξενείο του ελεύθερου ελληνικού κράτους στη Θεσσαλονίκη έδωσε κατά τη δεύτερη τετραμηνία του σχολικού έτους 1904-1905 στον 1ο πρόεδρο του Ομίλου Φιλομούσων καθηγητή Βασίλειο Μάνο 7 οθωμανικές λίρες και στον 2ο πρόεδρο του Ομίλου, ιατρό Αλέξανδρο Ν. Παπάζογλου 5 οθωμανικές λίρες για να συμβάλουν με τον τρόπο τους στην απελευθέρωση της Μακεδονίας.

Πηγές
https://www.greekteachers.gr/%CE%B7-%CF%83%CF%85%CE%BC%CE%B2%CE%BF%CE%BB%CE%AE-%CF%84%CF%89%CE%BD-%CE%B5%CE%BB%CE%BB%CE%AE%CE%BD%CF%89%CE%BD-%CE%B4%CE%B1%CF%83%CE%BA%CE%AC%CE%BB%CF%89%CE%BD-%CF%83%CF%84%CE%BF-%CE%BC%CE%B1%CE%BA/

https://www.anixneuseis.gr/%CE%BF%CE%B9-%CE%B2%CE%BB%CE%B1%CF%87%CE%BF%CE%B9-%CF%84%CE%B7%CF%83-%CE%B8%CE%B5%CF%83%CF%83%CE%B1%CE%BB%CE%BF%CE%BD%CE%B9%CE%BA%CE%B7%CF%83/

https://ejournals.epublishing.ekt.gr/index.php/makedonika/article/viewFile/6435/6170.pdf


Με εκτίμηση, τα μέλη του Ομίλου1899

Ο Όμιλος Φιλομούσων Θεσσαλονίκης

 Η αθλητική ιστορία της Θεσσαλονίκης ξεκινάει με τον Όμιλο Φιλομούσων, που ιδρύθηκε το 1899, αθλητική συνέχεια του οποίου είναι ο Ηρακλής.

Μεταξύ των πρώτων μελών και ιδρυτών του Ομίλου υπήρξαν οι Γρηγοριάδης, Χάλας, Τσιατσιαπάς, Ξανθίδης, Κοντορέπας, Τσακιράκης, αδελφοί Μάνου, αδελφοί Καλού, αδελφοί Ζουμετίκου, Οικονόμου, Μπάλλας, Διβόλης, Δίγκας, Καμπίτογλου, Δημάδης και Μωραϊτόπουλος. Στον Όμιλο μπορούσε να γίνει κάποιος μέλος με μεγάλη δυσκολία, καθώς απαιτούνταν μυστική ψηφοφορία των μελών. Την εποχή άλλωστε εκείνη εθεωρείτο τιμή να ανήκει κανείς στον “Όμιλο Φιλομούσων”.

Αρχικά ο Όμιλος ασχολήθηκε με τη φιλολογία, το θέατρο και τη μουσική. Σύμφωνα με το καταστατικό του, σκοπός του Ομίλου ήταν η ηθική μόρφωση και η πνευματική και σωματική ανάπτυξη των μελών του. Στις 12 Φεβρουαρίου 1900, ο Όμιλος έδωσε την πρώτη θεατρική παράσταση και τον Μάρτιο του 1900 ιδρύθηκε το μουσικό τμήμα με διδάσκαλο τον Αθ. Μάνο. Στις 22 Ιουλίου του 1902 δόθηκε η πρώτη συναυλία στην αίθουσα Ολύμπια και την ίδια χρονιά ο Όμιλος απέκτησε αθλητικό τμήμα, ενώ σε συνεννόηση με την Ελληνική κοινότητα της Θεσσαλονίκης του παραχωρήθηκαν οι χώροι του γυμναστηρίου της κοινότητας.

Ο Όμιλος για να ικανοποιήσει τις ανάγκες των αθλητών του ίδρυσε κολυμβητικό και κωπηλατικό τμήμα. Οι αθλητές – κολυμβητές ξεντύνονταν στην αίθουσα του θεάτρου “Ζευς” και βουτούσαν στην ανοιχτή θάλασσα, η οποία ήταν απέναντι από τα γραφεία τους. Οι κολυμβητές τότε διακρίνονταν ιδιαίτερα και πήραν μέρος σε πολλές επίσημες διοργανώσεις. Με δάνειο, που πήρε ο Όμιλος από τράπεζα, προμηθεύτηκε λέμβο για τους κωπηλάτες, η οποία βάφτηκε γαλάζια και ονομάστηκε «Αργώ». Από τις πρώτες μέρες της ιδρύσεώς του ο Όμιλος διοργάνωνε εκδρομές στα περίχωρα της Θεσσαλονίκης. Οι εκδρομές αυτές είχαν σκοπό μεν την αναψυχή, αλλά απέβλεπαν στο να φέρνουν τον αδελφικό χαιρετισμό των Ελλήνων της Θεσσαλονίκης προς τους Έλληνες της υπαίθρου της Μακεδονίας. Ακόμη ο Όμιλος διοργάνωσε και εκδρομές ατμοπλοϊκώς στο Λιτόχωρο και την Κατερίνη και έλαβε μέρος στη μεγάλη σιδηροδρομική εκδρομή του 1907, κατά την οποία σύσσωμος ο Ελληνισμός της Θεσσαλονίκης, της Κοζάνης και του Μοναστηρίου, συναντήθηκε στη Βέροια.

Σύντομα το ποδόσφαιρο εκτόπισε τα άλλα δημοφιλή αθλήματα και έτσι οι αθλητές του Ομίλου θέλησαν να δημιουργήσουν τμήμα ποδοσφαίρου, του οποίου οι προπονήσεις της ομάδας γινόταν μπροστά από τον χώρο του Παπαφείου. Ομάδα μέχρι εκείνη τη στιγμή υπήρχε μόνο η “Ουνιόν Σπορτίφ”, η οποία αποτελούνταν κυρίως από ξένους. Το 1905 στις 23 Απριλίου, ο Όμιλος για πρώτη φορά αντιμετώπισε σε επίσημο αγώνα την Ουνιόν Σπορτίφ, την οποία και νίκησε με 3-0, σκορπώντας ρίγη ενθουσιασμού στους Έλληνες της πόλης. Η ομάδα του Ομίλου είχε κυανόλευκη στολή. Το 1906 ο Όμιλος ήταν στις δόξες του. Τότε κηρύχθηκαν οι διεθνείς Ολυμπιακοί Αγώνες των Αθηνών. Ο Όμιλος σκέφθηκε ό,τι σ’ αυτήν την παγκόσμια αθλητική διοργάνωση έπρεπε να παρουσιαστεί και ο Ελληνισμός της Μακεδονίας. Έπρεπε να φανεί η πολιτιστική δύναμη και η υπεροχή του ελληνικού στοιχείου στη σκλαβωμένη ακόμα Μακεδονία.

Ο Όμιλος έστειλε στην Αθήνα την ποδοσφαιρική του ομάδα και ομάδα αθλητών. Οι αθλητές αναχώρησαν με τις ευχές του Ελληνισμού της Θεσσαλονίκης και έγιναν μάλιστα δεκτοί με ενθουσιασμό στον Βόλο και στην Αθήνα, όπου τους επιφυλάχθηκε ιδιαίτερη υποδοχή. Τους αθλητές συνόδευσε και η Φιλαρμονική του Συλλόγου Μοναστηρίου, το πλοίο δε, που μετέφερε τους αθλητές, είχε σημαιοστολιστεί. Η ποδοσφαιρική ομάδα του Ομίλου ηττήθηκε απ' την ομάδα του Εθνικού Αθηνών και των Άγγλων της Σμύρνης. Επειδή όμως η επιτροπή απέκλεισε τον Εθνικό, έδωσε την 3η θέση στην ομάδα των Φιλομούσων. Το αθλητικό τμήμα συμμετείχε με τους Παπαδάκη στα 100μ., Σταμούλη στον μαραθώνιο, Κύρου στην ξιφασκία, Βαπόρη στον δίσκο και Κοεμτζόπουλο στην αναρρίχηση επί κάλω.

Ο Όμιλος βρέθηκε σε κάμψη μετά το 1906, με αποτέλεσμα από το 1907 να σταματήσουν οι εκδρομές, να περιοριστεί η δραστηριότητα στο ποδόσφαιρο και να διαλυθεί η ναυτική ομάδα. Παρατηρήθηκε διάσταση και διάσπαση μεταξύ κυρίως των παλαιών και νέων μελών. Στη συνεχεία επακολούθησε η διάλυση της Φιλαρμονικής, της χορωδίας και επήλθε οικονομικός μαρασμός. Σύντομα ο Όμιλος έπαψε να υφίσταται παραδίδοντας τη σκυτάλη στο αθλητικό κομμάτι του συλλόγου. Ήδη απ’ το 1907 στην αίθουσα του Ο.Φ. δόθηκε μια διάλεξη με ομιλητή τον Δ. Χατζόπουλο και οι πρωτοστατούντες στην ίδρυση συλλόγου και γυμναστηρίου, κατόρθωσαν να πετύχουν την εκχώρηση από την ελληνική κοινότητα μέρους ενός κοινοτικού γηπέδου για την ανέγερση ενός γυμναστηρίου. Το γήπεδο αυτό βρισκόταν κοντά στα «Ξυλάδικα», ανατολικά του σημερινού κτιρίου της ΧΑΝΘ και κοντά σ’ αυτό, την περιοχή δηλαδή που βρίσκεται σήμερα τοποθετημένη η αναμνηστική στήλη. Με την εύρεση του γηπέδου για γυμναστήριο, κάθε δισταγμός εξέλιπε και το 1908 ιδρύθηκε ο σύλλογος με το όνομα «Μακεδονικός Γυμναστικός Σύλλογος» που μετονομάστηκε σε Ηρακλής για να πάρει την έγκριση απ' τις Οθωμανικές αρχές.

Απ' το βιβλίο του Αλέξανδρου Οικονομίδη "Η ιστορία του Ηρακλή στο μπάσκετ" Έκδοση: Όμιλος 1899, Θεσσαλονίκη 2019.

Πηγές:
Νικόλαος Χριστοδούλου «Ο Γυμναστικός Σύλλογος Θεσσαλονίκης «Ο Ηρακλής» και η εξέλιξις του αθλητισμού εν Θεσσαλονίκη», Θεσσαλονίκη 1927
https://issuu.com/ira-history/docs/________________2_

Ο εν Θεσσαλονίκη Όμιλος Φιλομούσων (1899-1909), άρθρο του Γ. Κωνσταντινίδη
https://www.academia.edu/34900930/%CE%9F_%CE%B5%CE%BD_%CE%98%CE%B5%CF%83%CF%83%CE%B1%CE%BB%CE%BF%CE%BD%CE%AF%CE%BA%CE%B7_%CE%8C%CE%BC%CE%B9%CE%BB%CE%BF%CF%82_%CE%A6%CE%B9%CE%BB%CE%BF%CE%BC%CE%BF%CF%8D%CF%83%CF%89%CE%BD_1899-1909_

Η Ιστορία του Ηρακλή στο μπάσκετ είναι το βιβλίο του Αλέξανδρου Οικονομίδη που εκδόθηκε απ’ τον Όμιλο 1899 τον Ιούνιο του 2019. Σε 302 σελίδες περιγράφεται όλη η μπασκετική ιστορία του Ηρακλή Θεσσαλονίκης απ’ το 1921 όταν και πρωτοδιδάχθηκε στο γήπεδο του Ηρακλή το άθλημα, σε συνεργασία με τη ΧΑΝΘ. 2.121 αγώνες παρουσιάζονται ανά σεζόν ενώ 1.000 περίπου φωτογραφίες μας δίνουν την εικόνα της κάθε χρονιάς. Το βιβλίο περιλαμβάνει όλα τα στατιστικά, αφιερώματα σε αθλητές και ότι σχετικό υπάρχει με την ομάδα μπάσκετ του Ηρακλή.


Το βιβλίο "Η ιστορία του Ηρακλή στο μπάσκετ" είναι διαθέσιμο στην τιμή των 20 ευρώ απ' τον Όμιλο 1899 (τηλ. 697 272 7943) και την μπουτίκ του Γ.Σ. Ηρακλής.